ભારતના ટોચના ઉદ્યોગપતિઓમાંના એક ધીરુભાઈ અંબાણીનું આ દિવસે એટલે કે 6 જુલાઈના રોજ અવસાન થયું હતું. તેમના દ્વારા શરૂ કરવામાં આવેલી રિલાયન્સ ઇન્ડસ્ટ્રીઝ લિમિટેડ આજે વિશ્વની અગ્રણી કંપનીઓમાંની એક છે. પરંતુ શું તમે જાણો છો કે આટલો મોટો બિઝનેસ શરૂ કરનાર વ્યક્તિ એક સમયે તીર્થયાત્રીઓને ભજીયા વેચતો હતો. ધીરુભાઈ અંબાણીએ પણ બાળપણમાં આર્થિક સંકટનો સામનો કર્યો હતો. પરંતુ આ પછી પણ તેના સપના ઘણા મોટા હતા. આવો જાણીએ ધીરુભાઈ અંબાણીની પુણ્યતિથિ નિમિત્તે તેમના જીવન સાથે જોડાયેલી કેટલીક રસપ્રદ વાતો…
જન્મ અને શિક્ષણ
ધીરુભાઈ અંબાણીનો જન્મ 28 ડિસેમ્બર 1932ના રોજ ગુજરાતના એક નાનકડા ગામમાં થયો હતો. તેમના પિતા હીરાચંદ ગોવર્ધનદાસ અંબાણી ગુજરાતના ચોરવડ ગામમાં શાળાના શિક્ષક હતા. તે તેના માતા-પિતાનું ત્રીજું સંતાન હતું. આર્થિક સંકડામણના કારણે ધીરુભાઈ અંબાણીએ 10મા પછી અભ્યાસ છોડી દીધો હતો અને નાની-મોટી નોકરી કરીને પરિવારને આર્થિક મદદ કરતા હતા. તમને જણાવી દઈએ કે પરિવારને મદદ કરવા માટે ધીરુભાઈ ગિરનારની ટેકરીઓ પાસે યાત્રાળુઓને ભજીયા વેચતા હતા.
તેમની આવક યાત્રાળુઓની સંખ્યા પર આધારિત હતી. આર્થિક રીતે નબળા હોવા છતાં ધીરુભાઈએ દુનિયાને કહ્યું કે તમારી પાસે મોટી ડીગ્રીઓ હોવી જરૂરી નથી અને મોટો બિઝનેસ બનાવવા માટે તમારે સમૃદ્ધ પરિવારમાં જન્મ લેવો જરૂરી નથી. તેના બદલે, જો વ્યક્તિમાં કંઈક કરવાની હિંમત હોય, તો તે તેની મહેનતના આધારે કંઈપણ પ્રાપ્ત કરી શકે છે.
ધીરુભાઈ મુંબઈની ચાલીમાં રહેતા હતા
તમને જણાવી દઈએ કે માત્ર 17 વર્ષની ઉંમરે તેઓ નોકરીની ઈચ્છા સાથે પોતાના મોટા ભાઈ રમણીકલાલ પાસે યમન ગયા હતા. પરંતુ મોટા સપનાઓને કારણે તેને નોકરીનું મન ન થયું અને તે ભારત પાછો ફર્યો. વર્ષ 1958માં જ્યારે તેઓ મુંબઈ આવ્યા ત્યારે તેઓ પોતાની સાથે થોડી બચત પણ લાવ્યા હતા. આ દરમિયાન તે મુંબઈમાં એક ચૌલમાં રહેવા લાગ્યો. ધીરુભાઈ પોતાની સાથે એડનના એક ગુજરાતી દુકાનદારના દીકરાના એડ્રેસ પેપર લઈને આવ્યા હતા. જેથી તે મુંબઈની ચાલીમાં તેમની સાથે રૂમ શેર કરી શકે. આ વ્યક્તિ સિવાય તે મુંબઈમાં બીજા કોઈને ઓળખતો નહોતો.
આ રીતે ધંધો શરૂ કર્યો
મુંબઈ પહોંચ્યા પછી, ધીરુભાઈએ પોતાની નાની બચતથી કોઈ ધંધો કરવાનો પ્રયાસ શરૂ કર્યો. ધંધાની શોધમાં તે અમદાવાદ, જૂનાગઢ, બરોડા, રાજકોટ અને જામનગર તરફ જતો રહ્યો. આ દરમિયાન, તેને સમજાયું કે તેની ઓછી બચતથી તે આ જગ્યાઓ પર કપડાં, કરિયાણા કે મોટર પાર્ટ્સની દુકાન શરૂ કરી શકે છે. પરંતુ દુકાન તેમને સ્થિર આવક આપવા માટે થોડું કરે છે. આ તેનું સપનું ન હતું. તેણે વેપારની દુનિયામાં ઝડપથી વિકાસ કરવો હતો.
જેના કારણે તે ફરીથી મુંબઈ આવ્યો હતો. અહીં ધીરુભાઈએ રિલાયન્સ કોમર્શિયલ કોર્પોરેશન નામથી ઓફિસ શરૂ કરી. આ દરમિયાન તેણે પોતાની જાતને મસાલાના વેપારી તરીકે રજૂ કરી. તેમની ઓફિસમાં એક ટેબલ, બે ખુરશીઓ, એક પેન, એક ઇન્કપોટ, એક લેખન પેડ, પીવાના પાણી માટે એક ઘડો અને કેટલાક ગ્લાસ હતા. આ ઓફિસ ખોલ્યા બાદ તેણે મુંબઈના જથ્થાબંધ મસાલા બજારમાં ફરવાનું શરૂ કર્યું. તેમણે તાત્કાલિક ચુકવણીની શરતે જથ્થાબંધ દરે વિવિધ ઉત્પાદનોના અવતરણ એકત્ર કરવાનું શરૂ કર્યું.
થોડા સમય પછી ધીરુભાઈને ખબર પડી કે મસાલા કરતાં યાર્નના વેપારમાં વધુ નફો છે. આ પછી તેણે નરોડામાં ગારમેન્ટ મેન્યુફેક્ચરિંગ યુનિટ શરૂ કર્યું. અહીંથી શરૂઆત કર્યા પછી ધીરુભાઈએ તેમના જીવનમાં ક્યારેય પાછું વળીને જોયું નથી. દિવસ-રાત સખત મહેનત અને રોજબરોજ વધુ સારું કરવાની ભાવનાએ રિલાયન્સને નવી ઊંચાઈઓ પર પહોંચાડી છે. જણાવી દઈએ કે વર્ષ 1958માં ધીરુભાઈએ માત્ર 15,000 રૂપિયાથી બિઝનેસ શરૂ કર્યો હતો. તે જ સમયે, ધીરુભાઈના મૃત્યુની આસપાસ, રિલાયન્સ જૂથની સંપત્તિ લગભગ 60,000 કરોડના આંકડાને વટાવી ગઈ હતી.
મૃત્યુ
જણાવી દઈએ કે ધીરુભાઈ અંબાણીને બે વખત બ્રેઈન સ્ટ્રોક આવ્યો હતો. વર્ષ 1986માં પ્રથમ વખત તેમને બ્રેઈન સ્ટ્રોક આવ્યો હતો અને ત્યારબાદ વર્ષ 2002માં તેમને બીજી વખત બ્રેઈન સ્ટ્રોક આવ્યો હતો. જે બાદ 6 જુલાઈ 2002ના રોજ ધીરુભાઈ અંબાણીનું અવસાન થયું હતું.
